Zaczynając pracę z zespołem każdy menadżer staje przed pytaniem – jak robić to najskuteczniej i najsensowniej? Gdzie znaleźć złoty środek, co jest najważniejsze, od czego zacząć? Czy istnieje jeden uniwersalny zbiór zasad zarządzania? Otóż nie istnieje! Wraz z rozwojem społecznym, kolejnymi pokoleniami kształtowanymi przez rozwój technologiczny zmieniają się modele zarządzania. Obecnie najbardziej popularne jest opracowanie Daniela Golemana i na nim właśnie się skupimy.
Daniel Goleman - urodzony w 1946 r. w Stockton amerykański psycholog, publicysta. Jego największe dokonania mieszczą się w obszarze zagadnień rozwoju osobowości, inteligencji emocjonalnej i jej wpływu na życie prywatne i zawodowe. Autor bestselleru „Inteligencja emocjonalna”. Wieloletni współpracownik The New York Times. Wykładowca akademicki. Absolwent Uniwersytetu Harwarda. Dwukrotnie nominowany do nagrody literackiej Pulitzera.
Goleman wyodrębnił 6 stylów zarządzania, których podstawą jest teoria inteligencji emocjonalnej. Cóż to takiego jest, ta inteligencja emocjonalna? Oto definicja stworzona przez psychologa: „inteligencja emocjonalna jest to połączenie samoświadomości, świadomości społecznej, zarządzania sobą oraz zarządzania relacjami, które ma pozytywny wpływ na innych”. Zakłada ona zrozumienie i empatię, przy jednoczesnym zachowaniu zasad i wartości. Goleman przeprowadził cykl badań, których wnioski doprowadziły do jednoznacznych konkluzji: „sukces w pracy menedżera wysokiego szczebla w 85% zależy od jego inteligencji emocjonalnej”. Jednymi słowy model zarządzania oparty na powyższych aspektach odznacza się największą skutecznością. Dobry i skuteczny lider musi wykazać się: emocjonalną samoświadomością oraz samokontrolą, ukierunkowaniem na osiąganie celów, pozytywnym światopoglądem, zdolnością dostosowania się, empatią, umiejętnościami edukacyjnymi oraz oddziaływania, świadomością organizacyjną, musi być mentorem oraz umiejętnie rozwiązywać konflikty, musi inspirować oraz kreatywnie wpływać na zespół.
„Przywództwo nie jest dominacją, lecz sztuką przekonywania ludzi do osiągania wspólnego celu.” – te słowa Golemana leżą u podstawy wyodrębnionych przez niego teorii zarządzania.
Styl demokratyczny (democrative)
Główna idea: „co o tym sądzisz?”
Plusy:
- ważne jest zdanie każdego członka zespołu, każdy ma prawo przedstawić swoją opinię, decyzje podejmowane są wspólnie, każdy czuje się tak samo ważny;
- dzięki temu zespół czuje się współodpowiedzialny za decyzje, rozwój firmy, realizację projektu oraz wszelkie zmiany w których zespół bierze udział;
- lider musi wykazać się umiejętnością dobrego słuchania oraz otwartością na nowe pomysły oraz idee. Styl ten pozwala na budowanie atmosfery zrozumienia oraz szacunku;
Minusy
- czas podejmowania decyzji jest wydłużony przez konieczność przedyskutowania każdej kwestii z wszystkimi członkami zespołu;
Styl afiliacyjny (affiliative)
Główna idea: ludzie przede wszystkim, harmonia i dobra atmosfera
Plusy:
- lider nastawiony jest na ludzi i budowanie harmonii oraz zrozumienia w zespole. Menadżer wspiera członków zespołu często chwaląc i uwypuklając pozytywne cechy. Punktowana jest kreatywność oraz aktywność;
- efektem tego stylu jest większa kooperacja, zaangażowanie, lojalność zespołu;
- styl ten jest skuteczny gdy pracownicy są kompetentni oraz nastawienie na realizację celów;
Minusy
- nie każdy lider ma osobiste predyspozycje do takiego modelu zarządzania, ceny konieczne to: empatia, ponadprzeciętne zdolności komunikacyjne, ogromna uważność i wyczulenie na problemy oraz konflikty,
- zespół musi mieć określone jasne i konkretne cele w przeciwnym wypadku styl ten może doprowadzić do chaosu oraz obniżenia efektywności a brak procedur do rozleniwienia.
Styl autorytarny (wizjonerski – visionery)
Główna idea: chodźcie za mną
Plusy:
- najbardziej efektywny styl z punktu widzenia biznesu, oparty o wizję do której dąży zespół, lider mobilizuje członków zespołu do realizacji konkretnego celu, nie ingeruje jednak w tą jaką drogą podążą;
- członkowie zespołu czują się bardzo ważni, ponieważ mogą samodzielnie konstruować swoje zadania, wiedzą również jakie są kryteria oceny ich pracy;
Minusy:
- nie każdy lider może wdrożyć ten styl, cechy niezbędne do osiągnięcia sukcesu: lider musi być osobą z charyzmą, zaangażowaniem, musi być autorytetem dla zespołu, musi umieć jasno i precyzyjnie określić cele stojące przed zespołem, musi umieć inspirować;
Styl trenerski (coaching)
Główna idea: a może spróbujesz tak?
Plusy:
- styl najbardziej rozwijający zespół;
- lider koncentruje się na każdym członku zespołu i wspiera jego rozwoju, deleguje zadania adekwatnie do kompetencji osób, dzięki takiemu podejściu pracownicy wiedzą, że ich personalne potrzeby są brane pod uwagę i mają możliwość ich realizacji, postrzeganie przyszłościowe pozwala nad zaplanowaniem ścieżki kariery dla członków zespołu;
- styl ten buduje lojalność zespołu;
Minusy:
- konieczność zaangażowania się lidera przy pracy nad każdym członkiem zespołu, bez wiedzy i gwarancji czy to zaangażowanie przyniesie współmierne efekty;
- w skutek pracy nad osobistymi predyspozycjami poszczególnych członków zespołu powstaną silne jednostki atrakcyjne dla konkurencji;
Styl nakazowy (commanding)
Główna idea: rób to, co Ci każę – zarządzanie przez strach
Plusy:
- dobrze sprawdza się tylko w sytuacjach kryzysowych, gdzie wymagane jest szybkie i bezdyskusyjne wykonywanie poleceń;
Minusy:
- styl ten oparty jest na ciągłym monitoringu i kontroli pracowników;
- brak tutaj miejsca na kreatywność, inicjatywę oraz pomysłowość jak również rozwój;
- prowadzenie zespołu w ten sposób owocuje zanikiem aktywności oraz zaangażowania, brak lojalności powoduje rotację pracowników;
Styl procesowy (normatywny – Pacesetting)
Główna idea: rób to, co ja – natychmiast!
Plusy:
- lider uczy i pokazuje jak wykonać zadanie, w razie potrzeby sam zabiera się do pracy, aby udowodnić, że jego metoda jest właściwa;
- styl ten sprawdza się najlepiej w działach sprzedaży, czyli tam gdzie pracownicy są wewnętrznie zmotywowani oraz kompetentni;
Minusy:
- niestety w tym stylu istnieje bardzo cienka granica między motywacją a demotywacją, lider musi wykazać się wysokimi kompetencjami rozpoznawczymi członków swojego zespołu, aby cele określone przez niego nie okazały się zbyt wysokie bo takie prowadzą do demotywacji;
- lider procesowy bardzo często wykazuje się niską empatią, oczekując od pracowników wysokich wyników, bardzo często styl ten powoduje u pracowników poczucie niedocenienia oraz braku samodzielności, ponieważ lider oczekuje wykonywania poleceń w określony sposób;
- nie ma tutaj miejsca na kreatywność oraz samodzielność pracownika;
Czy istnieje więc uniwersalna recepta na efektywne zarządzanie zespołem? Z pewnością każdy menadżer musi dobrać styl odpowiedni do jego indywidualnych preferencji, wybrać z istniejących teorii te elementy, które w jego przypadku sprawdzą się najlepiej. Nie bez znaczenia są również członkowie zespołu i ich oczekiwania co do lidera. Najważniejsze na początku pracy z zespołem jest dokładne poznanie członków, przedstawienie zasad oraz celu do którego ma dążyć zespół.
Źródła:
www.treco.pl, www.wikipedia.org, www.infopraca.pl , www.forsal.pl,